به نقل از «ایرنا»

کاظمی قمی: ایران از منظر حمایت از مردم افغانستان، با طالبان در تعامل است

تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۳۶۳۰۴

به گزارش ایرنا، حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان که به تازگی و با حفظ سمت، سرپرستی سفارت ایران درکابل را نیز برعهده گرفته است، در گفت وگو با شبکه العالم در باره نحوه خروج مساله ساز آمریکایی‌ها از افغانستان و حوادثی که در آن زمان بعد از خروج آنها با آن وضعیت پس از ۲۰ سال از افغانستان به وقوع پیوست و خشم و ترس در افغانستان حاکم شد، و این سوال که طی مدت حضورتان در افغانستان، این ترس و نگرانی را در میان محافل مردمی در افغانستان چگونه مشاهده می‌کنید؟ خاطرنشان کرد، این حرکت در حقیقت یک نوع مانور و نمایشی بود که آمریکایی‌ها طراحی کردند، به گونه‌ای تبلیغ کردند که با خروج نیروهای آمریکایی، مردم افغانستان با رویه های تروریستی مواجه خواهند شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یعنی ایجاد ارعاب و ایجاد وحشت در بین مردم و این که بخواهند اینگونه تبلیغ کنند که اگر نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان نباشند مردم با خشونت و کشتار مواجه می‌شوند.

جنگ روانی آمریکایی ها علیه مردم افغانستان و ایجاد ترس و هراس از اقدامات تروریستی

نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان گفت: آمریکایی ها در حقیقت یک عملیات روانی علیه فضای جدید در افغانستان ایجاد کردند و این هجومی که مردم آوردند به سمت آهواپیماها برای خروج از کشور نتیجه همان تبلیغات بود و خواستند بگویند الان که آمریکا نیست امنیت نیز نیست؛‌ یعنی نوعی عملیات روانی ایجاد کردند.

کاظمی قمی افزود: مساله دوم عده ای بودند که در زمان اشغالگران در حکومت مشارکت داشتند بخشی از همکاری‌ها را با کشورهای عضو ناتو که در افغانستان همراه آمریکایی‌ها آمده بودند، انجام می دادند، اینها در فعالیت و همکاری با نیروهای خارجی مثل آمریکا و کشورهای عضو ناتو بودند که از طرف طالبان - نیروهای جدیدی- که کابل را در اختیار گرفتند، احساس خطر می کردند چون اینها کسانی هستند که با آمریکایی‌ها همکاری کردند و علیه نیروهای جهادی بودند.

آمریکایی ها توافق کرده بودند دو هفته بعد از آمدن طالبان تا دروازه های کابل، این کشور را ترک کنند

وی افزود: طبیعتا خود اینها این نگرانی را داشتند که با آمدن طالبان دچار مشکل خواهند شد، اما مساله‌ای که مهم بود آن بحث اول بود، یعنی ایجاد فضای روانی؛ یعنی آمریکایی‌ها می خواستند القا کنند وقتی ما برویم دیگر امنیت نیست و جایگزینش می‌تواند خشونت باشد، آن صحنه‌ها را شما مشاهده کردید و دیدید در حالی‌که آمریکایی‌ها می‌توانستند به صورت غافلگیرکننده از افغانستان خارج نشوند و توافق هم کرده بودند به اینکه مثلا طالبان بیایند تا دروازه‌های کابل و به مدت دو هفته گفت‌وگوهای افغانستانی را آنجا دنبال کنند که در یک فضای تعامل این امر صورت بگیرد اما آمریکایی ترجیح دادند به صورت غیر مسوولان افغانستان را ترک کنند و آن نوع حرکت را انجام دهند.

آمریکایی ها پس از شکست طرح هایشان در عراق و سوریه، تکفیری ها از جمله داعش را به افغانستان آوردند

کاظمی قمی در پاسخ به این سوال که آیا ملت افغانستان به این اطمینان رسیده‌اند که امور در این کشور طبق دلخواه‌شان پیش خواهد رفت؟ گفت: در شرایط غیر مسوولانه ای که آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شدند فضا و وضعیت نامناسبی بر این کشور حاکم بود که شامل مساله امنیتی بود؛ آمریکایی‌ها نتوانستند امنیت را برقرار کنند و وقتی‌که نیروهای نظامی‌شان از افغانستان خارج شدند این فضای ناامنی وجود داشت به علاوه، آمریکایی‌ها از قبل به آوردن نیروهای تکفیری داعشی مبادرت کرده بودند؛ یعنی بعد از شکستی که نیروهای تکفیری مثل داعش در سوریه و عراق توسط نیروهای مقاومت و توسط مردم عراق و سوریه و تحت فرماندهی فرمانده شهید بزرگ، حاج قاسم سلیمانی که الان در آستانه سالگرد شهادت این بزرگوار هستیم، صورت گرفت، یکی از اقداماتی که آنجا انجام دادند این بود که نیروهای داعشی را به افغانستان منتقل کردند.

وی تصریح کرد، شما می‌بینید که از چند ماه بعد از خروج آمریکا از افغانستان رد پای داعش در افغانستان شروع شد داعشی‌هایی که از سوریه و عراق آمده بودند نه داعشی هایی که از دو سه سال قبل در پاکستان شکل گرفته بودند، در این کشور ظاهر شد.

ایجاد بحران اقتصادی و معیشتی برای حکومت جدید و مردم افغانستان

کاظمی قمی افزود: پدیده داعش یک مساله مهمی بود که آمریکا از آن به عنوان یک بحران امنیتی علیه افغانستان استفاده کرد. بحران دیگری که وجود داشت مساله بحران اقتصادی بود در طول این ۲۰ سال آمریکایی‌ها نه تنها اقدامی نکردند بلکه زیرساخت‌های اساسی افغانستان را نیز از بین بردند به همین خاطر پس از این که طالبان آمدند با پدیده‌های ناامنی، بحران اقتصادی و معیشتی و مساله داعش مواجه شده اند.

آمریکا با خروج از افغانستان، نیروهای نیابتی و جاسوسی خود را جایگزین کرد

نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان افزود: آمریکایی‌ها بعد از اینکه نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج کردند نیروهای نیابتی خود را جایگزین کردند ضمن اینکه نیروهای اطلاعاتی و جاسوسی خودشان را به نوعی نگه داشتند یعنی در مجموع وقتی که نگاه می‌کنید از یک طرف ارتش حکومت قبلی افغانستان از بین رفت لذا نیرویی که بخواهد که به امنیت کمک کند وجود نداشت. از طرف دیگر، با خروج آمریکایی ها مردم با این شرایط مواجه شدند، و تنها نیرویی که در صحنه ماندند طالبان بودند.

نقشه های آمریکا برای تحمیل فشارهای اقتصادی، امنیتی و سیاسی بر طالبان

وی تصریح کرد، طالبان وقتی که به کابل آمدند و در حکمرانی قرار گرفتند با این شرایط مواجه شدند. از همان ابتدای خروج، آمریکایی‌ها در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی برنامه داشتند که افغانستان را تحت فشار قرار دهند علاوه بر این در تلاش بودند درگیری‌های قومی و مذهبی را در افغانستان شکل بدهند از همان ابتدای خروج، این موارد در دستور کارشان قرار گرفت. کار دیگری که آمریکایی‌ها هنگام خروج انجام دادند بخشی از نظامی‌های رژیم گذشته را- آنهایی که تحت آموزش و تربیت خود آمریکایی‌ها قرار گرفته بودند، با خود به آمریکا بردند و اینها را سازماندهی مجدد کردند یعنی مفهومش این است آمریکایی‌ها اگر چه خارج شدند ولی به دنبال یک فتنه‌انگیزی جدیدی در افغانستان از جمله ایجاد بی‌ثباتی و ناامنی بودند.

هدف لشکر کشی آمریکا به افغانستان، مقابله با حضور چین، ایران و روسیه بود

کاظمی قمی در پاسخ به این سوال که چرا آمریکایی ها به گونه ای خارج شدند تا این کشور را به کانون هرج و مرج تبدیل کنند؟ منافع آمریکا در افغانستانِ ناامن چیست؟ اظهار داشت: آمریکایی‌ها در سال ۲۰۰۱ به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان آمدند ولی هدف اصلی آنها مهار کشورهای رقیب‌شان بود. همان طور که آنها در عراق به بهانه مبارزه با سلاح‌های کشتار جمعی آمدند ولی هدف شکل‌دهی یک خاورمیانه جدید با مشخصه‌های مدنظر خودشان بود. وی با طرح این سوال که افغانستان را چرا انتخاب کردند، پاسخ داد: اولین بهانه آنها تروریسم القاعده بود. تروریسم القاعده که حادثه ۱۱ سپتامبر را ایجاد کرد در حالی که آنها در عراق بودند. ولی واقعیت این است که انتخاب افغانستان از منظر آمریکا این است که افغانستان محل تلاقی سه حوزه تمدنی در رقابت با آمریکاست؛ ایران اسلامی، ارتدوکس روسی و تمدن کنفسیوسی چینی.

نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان افزود: امروز که آمریکا از افغانستان خارج شده به دلیل این است که هزینه‌های سنگینی را پرداخت کرده و تحمل این هزینه‌ها برای آمریکا دیگر قابل تحمل نبود اما آن هدف‌گذاری که در افغانستان کرده بودند که نگذارند چین یا جمهوری اسلامی یا روسیه وارد بشود همچنان این هدف را دنبال می‌کنند. تا دیروز از مسیر اشغالگری و حضور نظامی‌ این هدف را دنبال می‌کرد ولی امروز از مسیر جنگ‌های نیابتی مثل داعش همان اهداف را دنبال می کند. طبیعتا در این مدل هزینه های آمریکا کمتر است.

سیاست آمریکا در افغانستان همچنان ایجاد بی ثباتی و ناامنی است/ جمهوری اسلامی دنبال ایجاد ثبات، آرامش و امنیت در افغانستان است
نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان با اشاره به اینکه بلوکه کردن اموال مردم افغانستان از سوی آمریکا همچنان ادامه دارد، گفت: آنها داعش را تقویت می‌کنند و نیروهای نظامی را خارج می‌کنند تا در گام بعد جنگ های قومی و مذهبی را شکل دهند، آمریکا دست از اهداف خود بر نداشته است، البته به دنبال این هستند که خسارات‌های گذشته را بر خود تحمیل نکنند، از این منظر سیاست آمریکا در افغانستان همچنان ایجاد بی ثباتی و ناامنی است اما جمهوری اسلامی دنبال ایجاد ثبات، آرامش و امنیت در افغانستان است.

بخشی از رهبران طالبان به این نکته رسیده اند که امنیت پایدار مستلزم تشکیل حکومت مردمی است
کاظمی قمی با اشاره به اینکه طالبان معتقد است که 20 سال با اشغالگران مبارزه کرده و خود را امروز مستحق حضور در حکومت می‌داند، اظهار داشت: اعتقاد طالبان بر این است که محوریت حکومت با آنها باشد، آن هم با ایدئولوژی شریعت فقه حنفی و بر این مسئله اصرار دارند، در حالی که امروز افغانستان از نگاه اجتماعی و فرهنگی تنوع قومیت‌ها و مذاهب را در خود دارد، بخشی از رهبران طالبان در طول 16 ماه گذشته که در حکومت بودند، به این نکته رسیدند که اگر بخواهند ثبات و امنیت پایدار در افغانستان شکل بگیرد، مستلزم تشکیل یک حکومت مردمی و فراگیر است.
برگزاری انتخابات و داشتن قانون اساسی مطالبه جامعه جهانی در افغانستان است
وی افزود: در نگاه اولیه طالبان مسئله انتخابات و قانون اساسی نبود اما امروز این موضوع نه تنها یک مطالبه جامعه جهانی برای تشکیل یک حکومت فراگیر است بلکه در درون زمامداران طالبان نیز این نگاه قوی‌تر شده است و البته این یک مطالبه مردمی است.

طالبان در مبارزه با داعش کشته داده و در برقراری امنیت مراسم محرم ایفای نقش کرده است/ اخبار غیر واقعی در باره برخورد طالبان با قومیت‌ها
نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان با اشاره به اینکه تجربه 16 ماه حکمرانی طالبان نشان داد که باید بر پایه اراده مردمی گام به گام پیش بروند، گفت: در این مسئله که آیا طالبان به صورت دست جمعی با قومیت ها، اقلیت ها و مذاهب دیگر در چارچوب مشخص برخورد کرده است، باید گفت آنچه در رسانه در حال مطرح شدن است با واقعیت متفاوت است.
کاظمی قمی تاکید کرد: در ایام عزاداری محرم شیعیان افغانستان، که یک جمعیت قابل توجهی هستند، امسال طالبان در کمک به امنیت این مراسم ایفای نقش کرد، همچنین باید این واقعیت مطرح شود که طالبان در مبارزه با داعش چندین کشته هم داده است.
وی افزود: البته باید در قانون اساسی، حقوق مذاهب و اقلیت ها مورد توجه قرار بگیرد که در این خصوص با طالبان گفتگوهایی صورت گرفته است.

سیاست اساسی ایران در حمایت از مردم افغانستان و کمک به تشکیل دولتی فراگیر است
وی سیاست اصلی جمهوری اسلامی در حمایت از مردم افغانستان را کمک به ایجاد ثبات و امنیت از رهگذر یک حاکمیت فراگیر دانست و گفت: این تجربه را در عراق هم دیدیم، در عراق مشاهده کردیم در حالی که اشغالگران حضور داشتند و مانع از برگزاری انتخابات می شدند اما جمهوری اسلامی در حمایت از مردم عراق و مرجعیت این کشور کمک کرد تا انتخابات صورت بگیرد و دولتی برآمده از مردم تشکیل شود، در افغانستان هم همین نقش را جمهوری اسلامی ایران از سر خیرخواهی ایفا می‌کند، با توجه به حجم چالش‌ها و بحران‌هایی که وجود دارد از جمله دخالت های آمریکایی، مسئله تروریست و داعش، بحران‌های اقتصادی و… برای مقابله با آنها نیاز به تشکیل دولتی برآمده از همه مردم است.
ایران از منظر حمایت از مردم افغانستان با طالبان در تعامل است
وی با اشاره به کلام مقام معظم رهبری گفت: سیاست جمهوری اسلامی ایران برگرفته از کلام مقام معظم رهبری است، ایشان فرمودند که «دولت‌ها می‌آیند و می‌روند آنچه برای ما مهم است مردم افغانستان است و حمایت جمهوری اسلامی ایران از مردم افغانستان است»، در طول 44 سال گذشته پس از تشکیل جمهوری اسلامی ایران، همواره در کنار مردم افغانستان عمل کردیم، فارغ از اینکه چه حکومتی سرکار بوده است، امروز هم در همین چارچوب حرکت می‌کنیم امروز طالبان به عنوان یک واقعیت در حکمرانی حضور دارند و مسئول امنیت مردم خود هستند و جمهوری اسلامی ایران از منظر حمایت از مردم افغانستان با طالبان در تعامل است، اگر این تعامل صورت نگیرد با وجود این واقعیت‌ها که دشمنان به دنبال ایجاد بی ثباتی برای مردم افغانستان هستند، فضای حاکم بر این کشور هر روز بحرانی‌تر می‌شود، پس ما در حوزه اقتصادی، مسائل انسان دوستانه، امنیت و مبارزه با تروریست به آنها کمک می کنیم.

تعامل با طالبان به معنای تایید اقدامات آنها علیه زنان افغانستان نیست / بر اساس شریعت اسلام حق تحصیل منحصر برای مردان نیست
نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان تاکید کرد: مفهوم این تعامل و همکاری تایید برخی از اقدامات از جمله ممنوعیت حق تحصیل دانشجویان دختر در دانشگاه‌ها نیست، طبیعتا نظام جمهوری اسلامی ایران برگرفته از شریعت اسلام و قرآن و براساس کلام رسول‌الله بر این باور است که حق تحصیل تنها برای مردان نیست بلکه باید تمام جامعه و از جمله زنان این حق را داشته باشند، نقش و جایگاه خانم‌ها در پیشرفت و توسعه جامعه را درک می کنیم و همچنین برخی مشاغلی هستند که منحصرا برای خانم ها است، موضع جمهوری اسلامی در این مسئله روشن است.

کاظمی قمی در ادامه خاطرنشان کرد، به آنها گفته شد، امروز مساله تحصیل بانوان موضوعی نیست که بگوییم مثلا آمریکاییها چنین مساله ای را مطالبه می کنند پس بگوییم که اینها کفارند، امروز وقتی که فرض کنید شیخ الازهر نسبت به این مساله یا در خطبه های نماز جمعه در کابل نسبت به این مساله اشکال گرفته می شود، پس موضوعی است که مورد توجه همگان است، و جمهوری اسلامی ایران نیز این را به صراحت اعلام کرده است، آن چیزی که من در کلام برخی از مقامات و مسئولین طالبان برداشت کردم در همین سفر اخیری که به کابل داشتم این بود که داریم برای این مساله چاره اندیشی می کنیم.

طالبان در صددند فرمولی برای ادامه تحصیل بانوان دانشجو ایجاد کنند
وی در پاسخ به این سوال که امیدی هست از این تصمیم عدول کنند، گفت: این امید که طالبان یک فرمولی پیدا کنند که بتوانند شرایط را برای ادامه تحصیبل دانشجویان خانم ایجاد کنند، من در کلام آنها این مساله را به خوبی دیدم، این اتفاق به اعتقاد من، دیر یا زود باید بیفتد اگر چه رویه کنونی چیز خوبی به حساب نمی آید.

علت تغییر سفیر سابق ایران در افغانستان
نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان در پاسخ به این سوال که شما فرستاده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان بودید، و سفیر یازدهم ایران در افغانستان خواهید بود، علت تغییر سفیر سابق آقای امینیان چه بوده است؟ پاسخ داد: ورود آقای امینیان به کابل، حدود سه سال قبل بود، و ماموریت ایشان به طور طبیعی تمام شد، این شایعاتی که در رسانه ها مطرح شد، با واقعیت همخوانی ندارد، اگرچه وی از یک سال قبل، اعلام کرده بود که بنا به شرایطش می خواهد به کشور برگردد، اما ماموریتش سه ساله بود، که تمام شد و در تاریخ مقرر به کشور بازخواهند گشت، نکات و مسائلی هم که در این باره مطرح شده، غیر واقعی است. پایان ماموریت ایشان در روز هشتم این ماه (که فردا هست)، می باشد.

مسوولان طالبان مساله حقابه ایران را پذیرفته اند/ مشکلات فنی سد کمال خان باید برطرف شود

کاظمی قمی در پاسخ به این سوال که برخی گفت و گوها قبل از به قدرت رسیدن طالبان درباره حق آبه ایران انجام شده بود اما ایران ملاحظاتی را مطرح کرده است، مذاکره میان شما و طالبان درباره این مساله به کجا رسیده است؟ گفت: معاهده آب هیرمند و حق آبه ایران در سال 1351 هجری شمسی بین نخست وزیران دو کشور امضا شد، و در آن معاهده قید شده به این که در سال های نرمال آبی باید به میزان 820 میلیون متر مکعب آب وارد کشور ما شود، متاسفانه در طول این چند سال اخیر، یک اقدامی را دولت افغانستان انجام داد، و آن احداث یک سد انحرافی به نام کمال خان بود، این سد به لحاظ نسبت ارتفاع و تاج آن به گونه ای تعبیه شده که وقتی رودخانه سیلابی می شود، به جای اینکه آب در پشت سد جمع شود، اینها سرازیر می شود به منطقه ای به نام گود زره که شوره زار است، یعنی یک منطقه بلا استفاده است، خب واقعیت این است که مساله احداث این سد ربطی به طالبان ندارد، در طول چند سال قبل ساخته شد، و این سد، سد انحرافی است، از زمانی که طالبان در حکمرانی قرار گرفتند، اینها تقریبا تمامی مسئولین شان در پایبندی و تعهدشان نسبت به تامین حق آبه جمهوری اسلامی ایران و مردم ایران، تاکید کرده اند.

وی افزود: اما واقعیت آن است که از زمانی که طالبان به حاکمیت آمدند، میزان آبی که باید وارد کشور ما می شد، در مقایسه با آن میزانی که در معاهده آمده بسیار تفاوت دارد، ما امسال حدود 27 میلیون متر مکعب آب دریافت کردیم، در حالیکه حجم زیادی از آب هدر رفت و به منطقه ای که شوره زار است، جاری شد، در مذاکراتی که با مقام های طالبان داشتیم، اینها این مساله را مطرح می کردند، که متخصصین ما و آنهایی که این سد را ساختند هم فکری کنند، چون سد هنوز به طور کامل ساخته نشده است، و دریچه های اصلی آن تعبیه نشده است، و اگر این دریچه ها باز شود امکان دارد این روند دچار مشکل شود، یعنی اشکالات فنی و تخصصی دارد.

نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان خاطرنشان کرد، به دلیل این مشکلات در حقیقت از رها سازی آب جلوگیری شد، و بخش اعظم آبی هم که رهاسازی شد به هدر رفت. در گفت و گوهایی که ما الان داریم، تاکید شده است باید این اشکالی را که در انحراف سد وجود دارد، حل کنیم، و این اتفاق باید بیفتد و برای سالهای بعد به همان میزانی که در معاهده توافق شده، حقابه ایران تامین شود، این وضعیت یک واقعیتی است که اتفاق افتاده و مسئولین تاسف خود را در این زمینه ابراز می کنند.

وی افزود: این نکته را نیز باید اضافه کنم که آبی که باید به ایران می آمد، نیامد و مقام های طالبان گفتند که نه فقط آب به طرف ایران کم آمده است بلکه جلوی سد کمال خان منطقه نیمروز هست که منطقه ای کشاورزی است و نیازمند آب است، یعنی خود اهالی استان نیمروز در افغانستان هم از این بابت دچار خسارت شدند و در کشاورزی شان دچار مشکل هستند، و با توجه به اینکه این آب فقط برای این نبود که نیمروز را سیراب کند و به ایران نیز بیاید بلکه مساله مهم دیگر هم مساله هامونها و تالابها بود که مشکلات زیست محیطی ایجاد شده است.

دلایل افزایش مهاجران افغانستانی به ایران

نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان در باره سیل مهاجران افغانستانی به کشورمان گفت: از زمانی‌که طالبان به قدرت آمدند حجم مهاجرت برادران و خواهران افغانستانی به ایران در مقایسه با زمان مشابه افزایش یافته است، اما به صراحت اعلام می‌کنم که این مساله مربوط به نوع حکومت طالبان نیست، ولی این واقعه نکته ای قابل توجه است و این موضوع را ما به طالبان هم گفته ایم، اما واقعیت این است که چون شرایط اقتصادی و شرایط امنیتی در طول ۱۵-۱۶ ماه پیش مطلوب نبوده و در حوزه اقتصاد گشایشی پیش نیامده است و یک دلیل دیگری که وضعیت اقتصاد با چالش مواجه شد به این مساله برمی‌گردد که تا قبل از حکمرانی طالبان، میزان کمک‌های جامعه جهانی به این کشور نزدیک به ۱۳ میلیارد دلار بود در حالی‌که این کمک‌ها از زمان طالبان، حدود ۳ میلیارد بوده است یعنی کاهش بیش از ۷۰ درصدی کمک‌های جامعه جهانی به این کشور صورت گرفته است.

وی تصریح کرد، با این وجود طبیعتا مشکلات اقتصادی بیشتر خواهد شد و مشکل اقتصادی نیز فضا را به تروریست ها می‌دهد و ناامنی ایجاد می کند. تا زمانی‌که ثبات و امنیت نسبی در افغانستان ایجاد نشود انتظار اینکه مهاجر و آواره به کشورهای همسایه نروند غیرواقعی است.

کاظمی قمی درباره مواضع جمهوری اسلامی و روابط تجاری و سیاسی با طالبان و اینکه گرایش حکومت و سیاسیون افغانستانی چیست آیا به شرق و یا به غرب گرایش دارند؟ و این که برخی نیز می‌گویند احتمال دارد حکومت در افغانستان روابطش را با جمهوری اسلامی به خطر بیندازد تا برخی امتیازات از طرف‌های غربی و آمریکا به دست آورد؟ آیا چنین چیزی است؟ پاسخ داد: طالبان امروز برای اینکه در حکمرانی بمانند و خود را تثبیت کنند باید چند کار را انجام دهند اول اینکه اعتماد ملی و مردم را جذب کنند و اگر این اعتماد ایجاد بشود به طور طبیعی مساله شناسایی بین‌المللی اتفاق خواهد افتاد از این رهگذر طالبان به دنبال این هستند که تعاملات‌شان را در سطح روابط خارجی گسترش بدهند و برای این خط قرمزی ندارند یعنی از اینکه با آمریکایی‌ها بتوانند به تفاهم برسند این را دنبال می‌کنند.

وی گفت: نگاهی که امروز در طالبان وجود دارد این است یعنی اگر تا دیروز با اشغالکر در افغانستان می‌جنگیدند و اینک که این اشغالگر از افغانستان بیرون رفته است اگر بتوانند با آن تعامل خواهند کرد. اما واقعیت این است که آمریکایی‌ها به دنبال ثبات و امنیت در افغانستان نیستند بلکه دنبال اهداف خودشان هستند. لذا توصیه ما به طالبان اول جلب اعتماد مردمی است و دوم، تعامل با کشورهای همسایه و منطقه است. چون بیشترین اثرپذیری از تحولات افغانستان را کشورهای همسایه به‌ویژه جمهوری اسلامی دارد. اینکه بخواهند با ایران تعامل کنند تا از آمریکایی‌ها امتیازی بگیرند به اعتقاد من، نگاه امریکایی‌ها به طالبان خصمانه است، چرا که ۲۰ سال با هم جنگیده‌اند و لو اینکه آمریکایی‌ها به طالبان لبخند بزنند، باز در خوی دشمنی آنها با طالبان تغییری ایجاد نخواهد شد.

برچسب‌ها جمهوری اسلامی ایران افغانستان طالبان پروندهٔ خبری تحولات افغانستان

منبع: ایرنا

کلیدواژه: جمهوری اسلامی ایران افغانستان طالبان جمهوری اسلامی ایران افغانستان طالبان نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان حمایت از مردم افغانستان پاسخ به این سوال آمریکا در افغانستان افغانستان خارج افغانستان هم آمریکایی ها ایجاد بی ثباتی نیروهای نظامی کاظمی قمی ثبات و امنیت جامعه جهانی خارج شدند مواجه شد سال قبل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۳۶۳۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طالبان در سیلاب هم آب را به ایران بست | چانه‌زنی بر سر آب به کجا رسید؟

یکی از بزرگترین مشکلات استان سیستان و بلوچستان، خلف وعده مقامات کشور همسایه یعنی افغانستان در رهاسازی حقابه ایران از رودخانه هیرمند است. البته قسمت‌هایی از این استان به‌طور میانگین هر سه سال یکبار بیش از ۳ تا ۵ میلیارد مترمکعب بارش باران را تجربه می‌کند و حتی سیل نیز خسارت‌های قابل توجهی به این نقطه از کشور وارد کرده است.

به گزارش فرهیختگان، اما به دلیل مدیریت نه‌چندان مناسب، این حجم از آب وارد دریا شده و فرصت استفاده از آن از بین می‌رود. همین بارش‌ها در صورت مدیریت صحیح می‌تواند استان را از بحران اولیه آبی نجات دهد، اما ضعیف بودن راهبرد‌های مدیریتی باعث شده تا سیستانی‌ها بهره چندانی از این نزولات آسمانی نداشته باشند.

از سوی دیگر مسائل امنیتی که پس از ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ در سیستان‌وبلوچستان شکل گرفت و حملات تروریستی که در راسک و چابهار صورت گرفت، نگاه توسعه‌ای استان را به امنیتی تغییر داده و اولویت‌ها را جابه‌جا کرده است.

نیم قرن چانه‌زنی بر سر آب

به دنبال کشمکش‌های تاریخی بر سر ذخایر آبی در منطقه، معاهده حقابه میان افغانستان و ایران بر سر رود هیرمند که از کوه‌های هندوکش سرچشمه می‌گیرد در اسفندماه سال ۱۳۵۱ به امضای نخست‌وزیران دو کشور رسید و سه ماه بعد در خردادماه ۱۳۵۲ مجالس قانونگذاری دو کشور این معاهده را تصویب کردند. تصویب این معاهده شرایط حقوقی استفاده از هیرمند را برای ایران و افغانستان مشخص کرد. بر‌اساس این معاهده، حقابه ایران ۲۶ مترمکعب در ثانیه آن هم در سال‌های معمولی و نرمال آبی است.

این معاهده، سال معمولی و نرمال آبی را نیز تعریف کرده که براساس سنجش مرکز سنجش دهراوود مشخص می‌شود و آن هم طوری است که یک سال نرمال آبی در حوضه آبی هیرمند چیزی حدود شش میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب می‌باشد. براساس محاسبه حقابه ایران سالانه به ۸۲۰ میلیون مترمکعب می‌رسد. با این حال از زمان به امضا رسیدن این معاهده تاکنون، دولت افغانستان آنچنان که باید به مفاد آن عمل نکرده است. چنانچه در سال‌های اخیر با وجود دیدار‌ها و گفتگو‌های متعدد میان مقامات دو کشور بر سر احقاق حقوق ایران و رهاسازی آب هیرمند به سوی دریاچه هامون، در سال آبی جدید، ۱۱ درصد از حقابه ۸۲۰ میلیون مترمکعبی به سمت ایران روانه شده است.

ماجراجویی اردوغان در چهارراه آسیا

کارشناسان معقتدند مساله آب در سیستان به دلیل قرارگیری در شرایط خاص و بحرانی، تبدیل به یک ابزار سیاسی و انتفاعی شده است. چنانچه بسیاری از سد‌هایی که در افغانستان ساخته می‌شود به صورت سفارشی هستند. در این میان، کشور‌هایی مثل هندوستان و ترکیه به دلایل سیاسی، اقتصادی و استراتژیکی در سدسازی‌های افغانستان روی کانال هیرمند و سد‌های دربندی‌خان و هریرود نقش بسزایی دارند.

درواقع افغانستان با این سرمایه‌گذاری‌های خارجی موفق به اجرای برنامه‌های آبی خود شد و ایران یکی از کشور‌هایی است که از این پروژه‌ها متضرر می‌شود. امنیتی‌سازی موضوع آب در کابینه کابل، مردم این کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده است. مردم افغانستان و حتی دانشجویان افغانستانی که در خارج از این کشور زندگی می‌کنند نیز نسبت به کوچک‌ترین کنش آبی در منطقه، واکنش نشان می‌دهند. این درحالی است که کشور ما از چنین نیرو‌های فعالی کم‌نصیب است و متاسفانه نسبت به دغدغه‌ها و طرح‌های همان تعداد محدود هم بی‌توجهی می‌شود. برای درمان مشکل آب، طی دهه‌های اخیر سرمایه‌های زیادی به بهانه اجرای طرح‌های توسعه‌ای روانه جنوب شرق کشور شده، اما این طرح‌های پرهزینه تقریبا هیچ آورده‌ای برای مردم این منطقه نداشته است.

مقامات: امیدواریم ادامه داشته باشد

در روز‌های اخیر تصاویر منتشر شده حاکی از رهاسازی آب هیرمند به سمت هامون است. این اتفاق درحالی رخ داده که در سال جاری افغانستان شاهد بارش‌های قابل توجهی بوده و برخی از کارشناسان بر این باورند که این رهاسازی آب تحت اختیار مقامات افغانستان نبوده و به عبارتی آن‌ها چاره‌ای جز روانه کردن آب‌های سرریز شده به سمت ایران نداشته‌اند. با این حال مقامات دو کشور واکنش‌های مثبتی نسبت به این موضوع نشان داده‌اند.

ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان، در دیدار با حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در افغانستان اعلام کرد که آب رودخانه هیرمند پس از پایان خشکسالی چندساله، به استان سیستان‌وبلوچستان رسیده است. کاظمی قمی نیز در دیدار با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان ضمن تشکر از تعهد و اقدامات کابل به تامین حقابه ایران، ابراز امیدواری کرده که این روند رهاسازی آب از سد‌ها تداوم داشته باشد و حقابه ایران از رود هیرمند تامین شود.

علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست هم با ابراز امیدواری از ادامه‌دار بودن روند رهاسازی آب، از رایزنی‌ها و نشست‌های متعدد میان مقامات دو کشور خبرداد و اعلام کرد که مسئولان حاکم بر افغانستان رویکرد مناسبی نسبت به مساله حقابه داشتند.

درویش: طالبان اراده مثبتی ندارد

محمد درویش فعال محیط‌زیست با تاکید بر اینکه هیرمند رودخانه‌ای است که آورده‌اش بیش از ۵ میلیارد مترمکعب در سال است، گفت: «حقابه ایران از مجموع آورد سالانه رودخانه هیرمند ۱۴ درصد است؛ بنابراین کشورما از این حقابه ۸۲۰ میلیون مترمکعب سهم دارد. در حال حاضر گفته می‌شود که از ۸۲۰ میلیون متر مکعب ۷ درصد و در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۱۱ درصد وارد کشور شده، یعنی چیزی حدود ۸۰ تا ۹۰ میلیون مترمکعب. پس هنوز بخش قابل توجهی از آن حقابه وارد ایران نشده است.

دلیلش هم این است که دولت طالبان به کمک سد «کمال خان» توانسته مسیر رودخانه هیرمند را تغییر دهد و سرریز آبی که از سد «کجکی» و سد کمال خان خارج می‌شود به جای اینکه مسیر طبیعی خود را طی کرده و وارد ایران شود، به سمت تالاب «گود زره» در مرز بین افغانستان و پاکستان می‌رود. گزارش‌هایی که دریافت شده حاکی از آن است که بیش از یک میلیارد مترمکعب آب به سمت گود زره رفته است، یعنی بیش از حقابه ایران که ۸۲۰ میلیون متر مکعب است. متاسفانه ایران هم نتوانسته که حقابه را از طالبان بگیرد و این آبی که اخیرا آمده بیشتر از رودخانه «فراه‌رود» آمده.

فراه‌رود یکی دیگر از رودخانه‌هایی است که از افغانستان جاری می‌شود و به ایران و تالاب «هامون صابوری» که در مرز ایران و افغانستان و یکی از تالاب‌های تشکیل‌دهنده دریاچه هامون است، می‌رسد. بارندگی در آن ناحیه خیلی زیاد بوده و افغانستان هم هنوز آنجا سد ندارد، بنابراین آب از کنترلش خارج شده و وارد ایران شده است. پس هیچ اراده مثبتی در دولت طالبان برای این مقدار آبی که وارد ایران شده نبوده و آن‌ها اگر می‌توانستند این آب را هم نمی‌دادند.

در حال حاضر هم یک پروژه برای ساخت سد روی فراه‌رود دارند و به محض تکمیل شدن ساخت این سد، یک قطره آب هم از افغانستان وارد خاک ایران نخواهد شد. گود زره محصول طبیعی رودخانه هیرمند است. یعنی هیرمند در طول سالیان سال با طی کردن مسیرش وارد هامون می‌شده و سرریز آن به سمت گود زره جریان پیدا می‌کرده. گود زره هم یک تالاب مثل بقیه تالاب‌ها است. وقتی آب داشته باشد، پوشش هم ایجاد می‌کند و پرندگان برمی‌گردند.

اگر گود زره شوره‌زار است، پس هامون هم شوره‌زار حساب می‌شود. بالاخره اگر آب نداشته باشد تبدیل به شوره‌زار می‌شود. اتفاقا دیالوگی که ایران باید با طالبان برقرار کند این است که ما مخالف گود زره نیستیم و می‌خواهیم مسیر طبیعی رودخانه طی شود. یعنی آب وارد هامون شود، در هامون سرریز کند و وارد گود زره شود. اگر آن مسیر طبیعی اتفاق می‌افتاد، هم ایران از آن نفع می‌برد و هم افغانستان. حتی پاکستان هم می‌توانست از آن منتفع شود و کل منطقه سرسبز و خرم می‌شد و چشمه‌های گرد و خاک هم مهار می‌شد.

اما افغان‌ها میانبر زده‌اند و اجازه نمی‌دهند که آب وارد ایران شود و می‌خواهند آن را مستقیم وارد گود زره کنند. این اتفاق می‌تواند در کوتاه‌مدت میزان ورودی آب به گود زره را بهبود ببخشد، اما چشمه بزرگ گرد و خاک در ایران به وجود می‌آید و با توجه به اینکه باد غالب از غرب به شرق است، بخش‌های غربی افغانستان و منطقه هرات متاثر خواهند شد و آن‌ها هم آسیبش را خواهند دید.»

رهاسازی آب به نفع افغانستان است

متاسفانه مذاکره‌کنندگان ایرانی بلد نیستند که یک مذاکره برد-برد با دولت افغانستان و طالبان انجام دهند که ورود آب به ایران درنهایت به نفع هر سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان خواهد بود. این اتفاق می‌تواند به شکل گرفتن حسن همجواری بهتر کمک کند. ما باید به سمتی برویم که بتوانیم با یکدیگر وارد تعامل شویم و نیاز‌های خود را به شکلی مطرح کنیم که حل آن‌ها منجر به ضرر برای کشور دیگر نباشد؛ بلکه یک منفعت مشترک ایجاد کند. چنانچه از سمت خراسان جنوبی رودخانه‌هایی هستند که وارد افغانستان می‌شود و ایران هم جلوی آن‌ها را نگرفته.

اما چه دلیلی دارد که افغانستان جلوی این آب‌ها را بگیرد؟ ما باید رفاقت خود را به همدیگر اثبات کنیم و تلاش کنیم که بگوییم هر چقدر حال این کشور‌ها بهتر باشد و وضعیت رفاهی‌شان بهبود پیدا کند، به نفع همدیگر است و می‌توانند به یکدیگر کمک کنند که درنهایت تجارت قوی‌تری شکل بگیرد. افغانستان باید بداند که بزرگ‌ترین شریک تجاری آن در منطقه ایران است و بنابراین بهتر است که هوای ایرانی‌ها را داشته باشد تا آن‌ها هم هوای افغانستانی‌ها را داشته باشند. تروریسم در منطقه کنترل شود و امنیت برقرار شود. به این ترتیب یک معامله برد-برد تعریف می‌شود.

می‌توانیم حتی بیشتر حقابه بگیریم

درویش معتقد است که افغانستان به‌شدت به انرژی نیاز دارد. وی در این باره گفت: «در آن منطقه باد‌های ۱۲۰ روزه وجود دارد که الان به باد‌های ۱۶۰ روزه تبدیل شده. خوشبختانه اخیرا چندین توربین بادی در آنجا جانمایی کرده‌اند و ما می‌توانیم از انرژی بادی آنجا برق تولید کنیم و البته باید تعداد این توربین‌ها زیاد شود. سپس برق را به کشور‌های همسایه صادر کنیم و در ازای آن حتی حقابه بیشتری از آن ۸۲۰ میلیون مترمکعب بگیریم. افغانستان هم می‌تواند به مردم خودش توضیح دهد که اگر ما داریم به ایرانی‌ها آب می‌دهیم، در عوض از آن‌ها برق می‌گیریم و این یک معادله برد-برد است.

به این ترتیب اگر پوشش طبیعی هامون برگردد و چشمه‌های تولید گرد و خاک مهار شود کیفیت دریافت انرژی هم بهتر می‌شود و حتی می‌توان در آنجا پنل‌های خورشیدی احداث کرد و تولید برق را افزایش داد. مشکل و خطایی که در ایران اتفاق افتاده این است که می‌خواستند از حقابه برای تامین آب نه‌فقط در زابل بلکه در کرمان و زاهدان استفاده کنند و طرف افغانستانی هم متوجه شد که این آب هرگز به گودزره نمی‌رسد و ایرانی‌ها می‌خواهند برای توسعه شهر‌های خودشان از آن استفاده کنند؛ بنابراین حقابه‌ای به تالاب بین‌المللی هامون نرسید و چشمه‌های تولید گرد و خاک افزایش یافت.

باید توجه داشته باشیم که بخش قابل توجهی از متخصصان آب افغانستان در دانشگاه‌های ایران و در همین دانشگاه تهران تحصیل کرده‌اند و ما خودمان این فهم بوم‌شناختی را به آن‌ها منتقل کردیم. اگر تا الان هم اجازه دادند آبی وارد ایران شود به دلیل این است که آن‌ها وزارت نیرویی مثل وزارت نیروی ما نداشتند که اگر داشتند ۳۰ سال پیش همان بلایی که ما بر سر زاینده‌رود آوردیم و گاوخونی را از بین بردیم؛ بلایی که با زدن سد‌ها روی «کر» و «سیوند» بر سر «بختگان» آوردیم؛ همان بلایی که با زدن سد روی کرخه و کارون بر سر «هورالعظیم» و «چادگان» آوردیم؛ افغانستانی‌ها همین بلا‌ها را بر سر هیرمند و هریرود می‌آوردند و اجازه نمی‌دادند که یک قطره آب به سمت ایران بیاید. ما متوجه نیستیم که باید یک معامله برد - برد تعریف کنیم تا ضمن احترام به قوانین طبیعت، همگی از آن سود ببریم.»

حداقل آب شرب این استان را تصفیه کنید

درویش با اشاره به اینکه بیش از ۹۵ درصد بارندگی که امسال در استان سیستان‌وبلوچستان اتفاق افتاد، در قسمت بلوچستان بود، گفت: «در این استان شیب زمین به نحوی است که امکانی برای هدایت آب به سمت بالا فراهم نمی‌کند. سیستان منطقه بسیار کم‌بارشی است و میانگین بارندگی‌هایش زیر ۵۰ میلیمتر است و همیشه مدیون ورودی آب هیرمند بوده که از سمت افغانستان و ارتفاعات هندوکش می‌آمده. ما باید سعی کنیم با بجا آوردن حسن‌همجواری کاری کنیم که این حقابه به ایران برسد و در عین حال کار دیگری که باید بکنیم این است که سیستم تصفیه‌خانه فاضلاب را در زابل راه بیندازیم. شما اگر وارد زابل شوید با پدیده عجیبی روبه‌رو می‌شوید و آن بوی تعفنی است که در شهر هست. این به دلیل این است که آب شربی که مردم استفاده می‌کنند تصفیه نمی‌شود و به صورت کنترل نشده در معابر عمومی جاری می‌شود و به این ترتیب بوی بد آن امکان زیست باکیفیت را سلب کرده است. چرا ما آنجا یک تصفیه‌خانه نزنیم و با بازچرخانی این آب ارزشمند، دوباره از آن استفاده نکنیم؟ دست‌کم بر‌ای کشاورزی می‌شود از آن استفاده کرد. این کار‌های مهمی است که ایرانی‌ها باید در آن منطقه انجام دهند.»